Chiếc bánh gai có hai phần: phần vỏ bánh và phần nhân bánh. Vỏ bánh làm bằng bột gạo nếp cái hoa vàng, rất dẻo và thơm. Gạo được ngâm cho mềm rồi vớt ra rá cho ráo nước, sau đó xay thành bột. Lá cây gai già phơi khô, nhặt bỏ cuống, rửa thật sạch và cho vào ninh suốt một đêm cho chín nhừ, vắt hết nước rồi xay nhuyễn. Đem hai nguyên liệu trên nhào lẫn với mật mía (không phải đường hóa học nên ngọt mát, thơm).

Đỗ xanh để làm nhân bánh phải là loại đỗ chè, hạt nhỏ, vỏ hơi mốc mốc. Khi vục tay vào thúng đỗ phải nghe thấy tiếng xạo xạo, coong coong của hạt đỗ già đã tách. Đem đỗ xôi chín, giã nhỏ và nhào với đường kính trắng, cùi dừa, lạc rang đã giã nhỏ.

Sau khi nặn thành quả bánh tròn, rắc đều hạt vừng xung quanh rồi gói bằng lá chuối khô, gói nhiều lớp để có thể giữ bánh được lâu và mang đi xa. Người dân nơi đây không luộc bánh gai mà hấp trong khoảng hai tiếng đến khi bánh dậy mùi thơm ngậy đặc trưng. Họ vớt bánh ra rồi treo lên dây để bánh bảo quản được lâu hơn.

Chị Lý Thị Thu, thôn Pá Tao, xã Hòa An học gói bánh gai.

Hiện nay bánh gai là một sản phẩm ẩm thực, du lịch độc đáo; đã được Chiêm Hóa chọn là sản phẩm chủ lực của địa phương. Cùng với sự nỗ lực của địa phương, những người làm nghề vẫn miệt mài duy trì, gìn giữ để bánh gai trở thành thứ quà quê thơm ngon, độc đáo riêng có.