Bà Ma Thị Chấn, thôn Nà Đông, xã Thượng Lâm (Lâm Bình) với thành phẩm bún của gia đình.

Công đoạn làm bún của người Tày kỳ công hơn các loại bún khác. Để làm nên những mẻ bún thơm ngon, việc quan trọng đầu tiên là bí quyết từ khâu chọn gạo. Gạo làm bún phải là gạo Bao Thai, loại gạo làm cho sợi bún khô, dẻo, không dính bết như các loại gạo khác.

Gia đình bà Ma Thị Chấn, thôn Nà Đông có truyền thống làm nghề bún ở địa phương. Bà Chấn cho biết, thời gian để làm được món bún này mất khoảng một tuần. Trước tiên là ngâm gạo vào chum 7 ngày 7 đêm cho đến khi nào hạt gạo hoai mềm và có mùi chua, sau đó chắt nước đi cho ráo, ủ một tối rồi cho vào cối xay thành bột mịn, tiếp theo là nhào bột rồi nặn thành từng quả bột nặng chừng một cân, đem quả bột luộc qua nước sôi.

Quả bột sau khi được luộc khoảng 15 phút thì vớt ra cho vào cối giã nhuyễn đưa vào khuôn rồi ép thành những sợi bún. Khuôn làm bún được làm bằng gỗ do các gia đình tự chế nên trông rất đơn giản. Những sợi bún tròn, mịn sẽ hình thành qua khuôn này, thả xuống nồi nước sôi, luộc khoảng 5 phút sẽ chín. Khi sợi bún nổi trên mặt nước thì vớt bún ra đem ngâm xuống chậu nước sạch cho đến khi sợi bún săn lại vớt ra rổ hoặc nia.

Là một gia đình có truyền thống làm bún, ông Bế Văn Bợi, thôn Nà Bản chia sẻ, điều độc đáo là sợi bún của người Tày thường to hơn sợi bún ở nơi khác từ hai đến ba lần, ăn dai và ngon hơn. Thông thường, người Tày dùng thịt vịt để nấu canh chan bún. Thịt vịt băm nhỏ, rang lên rồi đổ nước nấu chín, cho thêm ít rau răm sẽ trở thành nước chan lý tưởng nhất của loại bún này. Ăn bát bún thấy vị hơi chua lại có mùi thơm ngầy ngậy, mát và ngon.

Nhân vật trải nghiệm chương trình S-Việt Nam (Đài Truyền hình Việt Nam) tham gia làm bún  tại hộ gia đình bà Ma Thị Chấn, thôn Nà Đông, xã Thượng Lâm (Lâm Bình).

Ngày nay, nhiều hộ người Tày làm bún để bán kiếm thêm thu nhập. Hộ bà Chấn một ngày làm 20 kg bún để mang ra chợ bán. Trung bình 1 kg có giá 20 nghìn đồng. Những ngày lễ, Tết, ngày rằm lượng tiêu thụ tăng đột biến, một ngày gia đình bà làm 50 đến 60 kg bún. Bà cho biết, có hai loại bún, bún tươi và bún khô. Bún tươi là bún sau khi chế biến xong ăn ngay và có thời gian bảo quản trong ngày còn bún khô được phơi nắng và có khi để đến hàng tháng không bị ôi thiu.

Đây cũng là một trong những nét ẩm thực đặc trưng vùng quê Thượng Lâm, tạo nên sự hấp dẫn đối với du khách khi đến với vùng đất này.