Sách lấy bối cảnh thời kỳ chiến tranh chống Mỹ ác liệt, tập trung vào nhân vật chính là Trung úy Thạch, một người lính trẻ, vừa rời ghế nhà trường đã tham gia chiến trường, mang trong mình lý tưởng cao đẹp bảo vệ Tổ quốc. Cùng với đồng đội, Thạch trải qua những trận đánh khốc liệt, những cuộc hành quân gian khổ trên khắp các chiến trường miền Nam.

Tác phẩm không chỉ kể về cuộc chiến, mà còn khắc họa những mối quan hệ đầy xúc động giữa những người lính. Đó là tình bạn, tình đồng chí giữa Thạch và các đồng đội như Hòa, Đoàn, hay mối tình lãng mạn nhưng dang dở giữa Thạch và Mai - một cô giao liên dũng cảm. Những mất mát, hy sinh trong chiến tranh không chỉ làm tổn thương thể xác, mà còn để lại những dấu ấn sâu sắc trong tâm hồn của mỗi người lính.

Trong Dấu chân người lính, Nguyễn Minh Châu đã tái hiện sinh động những khó khăn, nguy hiểm, và cả những khoảnh khắc đời thường của người lính. Những chi tiết nhỏ như việc đắp lại con đường bị bom phá, bữa cơm vội vàng bên giao thông hào, hay những giây phút lặng lẽ nhớ nhà, đã làm nổi bật lên hình ảnh người lính vừa kiên cường, vừa rất đời thường.

Đọc sách, ta sẽ hiểu chiến tranh không chỉ là sự đối đầu giữa hai bên chiến tuyến, mà còn là sự giằng xé nội tâm của con người. Nguyễn Minh Châu đặt câu hỏi về ý nghĩa của chiến tranh, về sự sống, cái chết và những giá trị mà con người theo đuổi. Nhân vật Thạch nhiều lần tự vấn về lý tưởng của mình, nhưng chính tình đồng đội và lòng yêu nước đã giúp anh vượt qua những hoài nghi.
Trong hoàn cảnh khắc nghiệt của chiến tranh, tình yêu giữa Thạch và Mai là biểu tượng cho hy vọng và niềm tin vào ngày mai. Dù cuộc tình ấy không trọn vẹn, nhưng nó vẫn là ngọn lửa sưởi ấm tâm hồn người lính, giúp họ mạnh mẽ hơn trên hành trình khốc liệt.

Nguyễn Minh Châu đã sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh, chân thực và cảm xúc để kể câu chuyện. Văn phong của ông mộc mạc nhưng đầy sức gợi, khiến người đọc dễ dàng đồng cảm với các nhân vật. Những đoạn miêu tả thiên nhiên chiến trường hay tâm trạng nhân vật đều để lại ấn tượng sâu sắc, góp phần làm nên sức sống của tác phẩm.

Dấu chân người lính không chỉ là câu chuyện của một thời kỳ, mà còn là tiếng nói của cả một thế hệ. Tác phẩm góp phần ghi lại những trang sử bi hùng của dân tộc, ca ngợi tinh thần yêu nước và ý chí kiên cường của những người lính Việt Nam. Nhờ vậy, sách đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng bạn đọc qua nhiều thế hệ. Không chỉ phản ánh hiện thực chiến tranh, tác phẩm còn mang đến những bài học sâu sắc về tình người, lý tưởng sống, và giá trị của hòa bình. Đây thực sự là một cuốn sách xứng đáng được trân trọng và lan tỏa.