Có một thực tế từ nhiều năm nay, tỷ lệ phân luồng học sinh sau tốt nghiệp THCS trên toàn quốc còn rất thấp, chỉ đạt khoảng 5% đến 10% mỗi năm. Công tác phân luồng, hướng nghiệp cho học sinh sau bậc THCS vẫn là một thực tế khó khăn cho các nhà trường, địa phương khi tỷ lệ học sinh chọn học nghề khá thấp. Điều này có nguyên nhân phần lớn từ nhận thức của phụ huynh cho rằng, con phải tiếp tục học THPT và vào đại học.

Hiện nay, phần lớn các gia đình đều có điều kiện về kinh tế và mỗi gia đình chỉ có 1 - 2 con nên tâm lý chung là không muốn cho con học nghề sớm. Dù con em mình có học lực không tốt nhưng phụ huynh vẫn muốn con dự thi, nếu không đậu mới tính tiếp. Thứ hai, tình trạng dạy thêm, học thêm xảy ra khá phổ biến cộng với bệnh thành tích. Vì thế, điểm số của học sinh thường khá cao. Đa số học sinh lớp 9 khi hoàn thành chương trình đều được xếp loại học lực khá trở lên. Phụ huynh thấy con em mình có điểm số đẹp, cuối năm còn được khen thưởng thì việc định hướng không thi tuyển sinh 10 là vấn đề nan giải và rất khó thuyết phục được phụ huynh.

Để phân luồng hiệu quả, trước hết, các trường THCS cần thực hiện ngay từ đầu lớp 9 bằng cách tuyên truyền, định hướng cho học sinh và phụ huynh. Bên cạnh đó, nhà trường phải thực hiện đánh giá, xếp loại học lực của học sinh thật chính xác. 

Đào tạo nguồn nhân lực là vấn đề vô cùng quan trọng và một trong những vấn đề quan trọng, thiết thực đó chính là phân luồng lao động. Con số thống kê cho thấy, tại Việt Nam lực lượng lao động chưa qua đào tạo chiếm tỉ lệ rất lớn dẫn đến chất lượng nguồn nhân lực không đảm bảo, làm việc, thu nhập không cao. Trong khi, tại nhiều quốc gia tiên tiến trên thế giới họ đã thực hiện tốt việc phân luồng từ sau bậc THCS. 

Làm tốt công tác giáo dục hướng nghiệp, định hướng nghề nghiệp cho học sinh phổ thông sẽ là tiền đề thúc đẩy phân luồng trong giáo dục nghề nghiệp ngày càng hiệu quả, đồng thời tạo bước đột phá, chuyển biến mạnh mẽ trong đào tạo nghề nghiệp đáp ứng nhu cầu nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực cho quốc gia, hướng đến hội nhập khu vực và quốc tế.