Ứng dụng công nghệ số làm tăng giá trị và sức hấp dẫn của hiện vật gốc

Ths. Tô Thị Thu Trang

Giám đốc Bảo tàng Văn hóa các dân tộc Việt Nam

Từ năm 2005 Bảo tàng Văn hóa các dân tộc Việt Nam đã bắt đầu ứng dụng công nghệ trong hoạt động nghiệp vụ của bảo tàng. Khởi nguồn là phần mềm quản lý hiện vật, màn hình cảm ứng, website, tiếp đến là âm thanh kỹ thuật số hỗ trợ các tổ hợp trưng bày, gần đây là bảo tàng ảo, phần mềm (disanso.vn), phần mềm công nghệ thực tế ảo (VR); Phần mềm thực tại trộn (trò chơi khám phá tìm hiểu văn hóa; Phần mềm thuyết minh tự động… . Các phần mềm công nghệ từ khi được đưa vào vận hành đã  bước đầu có kết quả và thu được những phản hồi tích cực từ phía khách tham quan và các nhà nghiên cứu, nhất là giới trẻ. Đây thực sự là một bước tiến lớn trên chặng đường phát triển của các bảo tàng.  Qua thực tế nhiều năm đưa vào hoạt động, việc đưa ứng dụng công nghệ số trong trưng bày bảo tàng đã thu hút khách tham quan, tạo ra trưng bày mới và sáng tạo, góp phần nâng cao chất lượng trưng bày, không làm giảm đi các mục tiêu tổng thể của trưng bày. Tuy nhiên, không phải bảo tàng nào cũng có thể ứng dụng công nghệ cho các nội dung, hiện vật mà cần phải lựa chọn loại hình phù hợp; tập trung vào ứng dụng công nghệ nhưng đồng thời làm tăng giá trị và sức hấp dẫn của hiện vật gốc. Các phần mềm đều đáp ứng được yêu cầu đề ra nhằm lưu giữ và chuyển tải nội dung về di sản văn hóa đến công chúng tham quan.

Đã tự chủ 100% chi thường xuyên của Bảo tàng

Đồng chí Đỗ Quyết Tiến

Giám đốc Bảo tàng Quảng Ninh

Với những chỉ đạo hiệu quả về đổi mới cơ chế, chuyển đổi mô hình hoạt động theo hướng tăng cường tự chủ, tự chịu trách nhiệm về tài chính đối với các đơn vị sự nghiệp công lập trên địa bàn tỉnh, Bảo tàng Quảng Ninh là một trong những đơn vị tiêu biểu của tỉnh triển khai thực hiện hiệu quả. Từ chỗ tự chủ một phần chi thường xuyên đã tăng lên tự chủ 100% chi thường xuyên, chỉ tính trong 5 tháng đầu năm 2024 Bảo tàng đã đón 206.872 lượt khách với tổng số tiền thu từ phí tham quan là 48,6 tỷ đồng. Việc thực hiện cơ chế tự chủ đã giúp Bảo tàng Quảng Ninh chủ động thu chi, mở rộng các loại hình dịch vụ góp phần tự chủ hoàn toàn về thực hiện nhiệm vụ chuyên môn, về tổ chức bộ máy, nhân sự. Bên cạnh đó Bảo tàng luôn quan tâm đến bố trí viên chức, lao động phù hợp với vị trí việc làm được phê duyệt kết hợp với đào tạo, nâng cao về kỹ năng chuyên môn, nghiệp vụ và sự chuyên nghiệp của đội ngũ viên chức, lao động làm công tác bảo tàng để đáp ứng nhu cầu đa dạng hóa hoạt động bảo tàng; phục vụ tận tình, chu đáo, mang lại sự hài lòng đối với khách tham quan…

Mong muốn có nhiều đổi mới

Tiến sĩ Hà Thúy Mai

Trưởng khoa Văn hóa, Du lịch trường Đại học Tân Trào

Để Bảo tàng tỉnh Tuyên Quang thu hút được nhân dân và du khách đến tham quan, trải nghiệm, tôi nghĩ cần thành lập Ban truyền thông chuyên trách tại Bảo tàng. Bên cạnh đó Bảo tàng cần sưu tầm thêm nhiều hiện vật lịch sử cho đa dạng, xây dựng sa bàn mô phỏng một số sự kiện lịch sử như chiến dịch Việt Bắc - Thu Đông năm 1947, chiến thắng Bình Ca... 

Tuyên Quang có 22 dân tộc đang sinh sống, tôi nghĩ Bảo tàng có thể nghiên cứu tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, sinh hoạt đời thường của các đồng bào dân tộc theo giờ trong tuần hoặc ngày thứ 7 hàng tuần với các chủ đề khác nhau tạo sự thu hút hơn đối với đại chúng. Đồng thời kết hợp chặt chẽ với các cơ quan, đoàn thể, ngành Giáo dục để thường xuyên tổ chức các hoạt động tham quan, trải nghiệm tại bảo tàng, nhất là cho học sinh các trường…

Bắt nhịp xu thế phát triển

Đồng chí Ma Thị Hồng Huệ

Trưởng phòng Di tích, Bảo tàng tỉnh

Bảo tàng tỉnh đã phối hợp xây dựng, vận hành hiệu quả phần mềm quản lý hiện vật với hơn 20.000 hiện vật được số hóa. Một số điểm, khu di tích trên địa bàn tỉnh đã được lắp đặt phần mềm, thiết bị thuyết minh tự động giúp du khách tham quan dễ dàng tiếp nhận các thông tin về điểm, khu di tích. Phòng đã tham mưu cho lãnh đạo đơn vị chuẩn bị các điều kiện cần thiết sớm triển khai lắp đặt thiết bị, phần mềm thuyết minh tự động với một số hiện vật tiêu biểu được trưng bày tại Bảo tàng tỉnh trong năm 2024.

Hàng năm, Phòng đều tham mưu cho lãnh đạo Bảo tàng tỉnh mời các chuyên gia về tập huấn nâng cao trình độ, khả năng thuyết minh cho đội ngũ hướng dẫn viên toàn tỉnh. Đồng thời, phối hợp với các đơn vị liên quan mở các lớp đào tạo hướng dẫn viên ở cơ sở (làng văn hóa, điểm du lịch, homestay…) góp phần thúc đẩy phát triển du lịch. Đặc biệt là phối hợp với các trường học trên địa bàn tỉnh xây dựng các chương trình trải nghiệm, tìm hiểu lịch sử, văn hóa địa phương.