Đủ chiêu trò để qua mắt

N.V.L, sinh năm 1996 ở phường Nông Tiến ngồi trong một quán cà phê trên đường Bình Thuận (TP Tuyên Quang) thi thoảng hút rồi nhả từng làn khói thơm vào không trung một cách chậm rãi. L. kể, em biết hút thuốc lá điện tử từ khi còn chưa đi học Đại học, giờ em đang học năm thứ 2 Đại học, nhưng vẫn không thể bỏ được. Những ngày đầu dùng, bố mẹ em và người thân không ai hay biết gì. Vì thuốc lá điện tử bán trên mạng khá nhiều, có đủ kích thước, mẫu mã, nhỏ gọn nên để qua mắt gia đình, L. lựa chọn loại có hình dáng giống như một chiếc bút viết bảng phóc. L. moi hết ruột của chiếc bút rồi để thuốc lá điện tử vào trong vừa in. L. cho biết, thuốc lá điện tử sử dụng không giống với thuốc lá thông thường, nếu như thuốc lá thông thường, người dùng liên tục phải để trên tay để hút thì thuốc lá điện tử khi sạc đầy thì có thể hút bất cứ lúc nào và thi thoảng L. mới hút. Chính vì đặc điểm này mà L. dễ dàng qua mắt bố mẹ và người thân. Chỉ đến khi vào phòng của con, thấy trong phòng có mùi thơm khác lạ và nhiều lần để ý thì gia đình L. mới phát hiện ra con mình sử dụng thuốc lá điện tử. Đến lúc này, khi mọi việc đã rồi thì dù bố mẹ có khuyên can, L. cũng không thể bỏ được thuốc lá điện tử nữa.

​

Nhiều bạn trẻ sử dụng thuốc lá điện tử tại các quán giải khát trên địa bàn thành phố Tuyên Quang.

T.T.T, sinh năm 1994, nhà ở xã Tràng Đà (TP Tuyên Quang) cũng sử dụng thuốc lá điện tử từ khi còn học phổ thông. Đến giờ T. đã làm mẹ nhưng vẫn không thể bỏ được thuốc lá điện tử. T. cho biết, thời gian đầu sử dụng, để qua mắt với gia đình, T. đặt mua thuốc lá điện tử trên mạng, em chọn mua loại nhỏ gọn nhất, khi thì em cất trong túi áo, quần, khi thì cất dưới đệm giường, thỉnh thoảng mới hút khi không có ai ở nhà. Trong một lần sơ ý không kịp cất thuốc lá điện tử, bị bố mẹ hỏi, T. bảo đó là của bạn nhờ mang hộ về, chứ T. chưa sử dụng bao giờ. Chỉ đến khi tận mắt chứng kiến T. sử dụng thuốc lá điện tử, bố mẹ T. mới “sốc”.

Theo chị T.T.T, phường Hưng Thành (TP Tuyên Quang), thuốc lá điện tử hiện bán nhiều và công khai trên mạng xã hội với đủ kích cỡ, chủng loại, giá rẻ và thậm chí được ngụy trang dưới nhiều vỏ bọc giống như bật lửa, bút... Nếu như cha mẹ không có kiến thức để phân biệt và nhận biết đó là thuốc lá điện tử thì rất khó khăn trong việc phát hiện, ngăn ngừa kịp thời con em mình. Và lợi dụng điều này, nhiều thanh, thiếu niên dễ dàng qua mắt, đối phó với gia đình để sử dụng. Bản thân chị T. cũng đi làm công nhân, thường xuyên xa nhà, do đó rất khó khăn trong việc thường xuyên quản lý, giám sát con em mình, trong khi người trẻ có rất nhiều chiêu trò để trốn tránh sự quản lý, giám sát từ phía gia đình.

Một thanh niên sử dụng thuốc lá điện tử ngay nơi công cộng.

Gia đình phải là “rào chắn”

Theo ông Nguyễn Khắc Hòa, Hội trưởng Hội Cha mẹ học sinh trường THPT Sơn Nam (Sơn Dương), công tác tuyên truyền phòng chống thuốc lá điện tử xâm nhập vào giới trẻ hiện nay gặp nhiều khó khăn. Do không ít gia đình đi làm ăn xa, làm công ty, để lại con em mình cho ông bà, người thân chăm sóc, quản lý. Đây là “lỗ hổng” lớn trong quản lý con trẻ. Thậm chí có gia đình quá nuông chiều con, khi được nhà trường, Hội Cha mẹ học sinh thông báo không chịu phối hợp và cho rằng: “Con tôi vẫn ngoan lắm, không thể có chuyện cháu sử dụng thuốc lá điện tử được”. Ngăn chặn thuốc lá điện tử xâm nhập vào giới trẻ, trước hết gia đình phải giữ vai trò chính, phải là tấm “rào chắn” để giúp và hỗ trợ các em tránh xa thuốc lá điện tử.

Thuốc lá điện tử được bày bán công khai và rất nhiều trên mạng xã hội.

Cô giáo Trần Thị Thu Hằng, Phó Hiệu trưởng trường THPT Nguyễn Văn Huyên (TP Tuyên Quang) cho rằng, gia đình là nơi gần gũi, dễ dàng nắm bắt tâm sinh lý của các em nhất. Phòng tránh sự xâm nhập của thuốc lá điện tử vào giới trẻ, trước hết, gia đình đóng vai trò quyết định. Bố mẹ và người thân của các em trước hết phải tự trang bị cho mình kiến thức về thuốc lá điện tử, tác hại của nó. Trên thực tế, nhiều cha mẹ hiện nay còn không biết hết những thông tin và kiến thức về thuốc lá điện tử, như vậy cũng rất khó để giáo dục, tuyên truyền cho con em mình. Bởi vậy, cha mẹ, người thân, gia đình phải là những người am hiểu nhất về tác hại của thuốc lá điện tử để là những tuyên truyền viên trong chính gia đình, đồng thời trang bị các kỹ năng cho con em để phòng tránh sử dụng thuốc lá điện tử. Bên cạnh đó, cha mẹ phải là những người nêu gương về lối sống an toàn, lành mạnh cho người trẻ, thường xuyên gần gũi nắm bắt tâm tư, tình cảm, những thay đổi về tâm sinh lý của con em mình để chủ động phát hiện, ngăn ngừa kịp thời. Gia đình cũng phải phối hợp chặt chẽ với giáo viên chủ nhiệm, nhà trường để thực hiện việc quản lý con em hiệu quả.

Ngăn ngừa thuốc lá điện tử xâm nhập vào giới trẻ là trách nhiệm của cả cộng đồng, trong đó, cần đề cao vai trò quản lý, giáo dục, định hướng và hỗ trợ của mỗi gia đình. Bởi chính những người thân trong gia đình mới là những người có điều kiện nhất để gần gũi, tuyên truyền và giúp các em tránh xa thuốc lá điện tử.

Tác hại khôn lường

Bác sỹ Lê Đào Bích, Trưởng phòng Nghiệp vụ Y, Dược, Sở Y tế

Trong thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đều có chứa Nicotine. Chất này không chỉ gây nghiện mà còn làm ảnh hưởng đến hệ hô hấp, tim mạch, tăng nguy cơ ung thư, suy tim, đột quỵ, giảm sức đề kháng cùng nhiều vấn đề sức khỏe khác. Trong các chế phẩm thuốc lá điện tử còn có gần 7.000 chất độc, 70 chất hóa học gây ung thư. Cả những người hút trực tiếp hay những người hít phải khói thuốc một cách thụ động đều bị ảnh hưởng đến sức khỏe. Nguy hiểm hơn nữa, gần đây đã có nhiều trường hợp ngộ độc, phản ứng, sốc do trong dung dịch thuốc lá điện tử bị pha lẫn các chất gây nghiện khó có thể phát hiện được. Việc sử dụng thuốc lá điện tử tràn lan, đặc biệt trong giới trẻ thực sự là một thực trạng nguy hiểm và đáng lo ngại.

Tăng cường giáo dục học sinh về tác hại của thuốc lá điện tử

Thầy giáo Ngô Tuấn Anh, Hiệu trưởng Trường THCS Lê Quý Đôn (TP Tuyên Quang)

Tình trạng hút thuốc lá điện tử ở lứa tuổi học sinh có xu hướng gia tăng bởi nhiều bạn trẻ coi đây như một trào lưu thời thượng, thể hiện sự sành điệu của bản thân. Tuy nhiên các em không thể lường trước được, trong thuốc lá điện tử chứa rất nhiều hóa chất độc hại gây nguy hại cho cơ thể con người, nếu sử dụng thường xuyên sẽ gây ra những hệ lụy khôn lường, ảnh hưởng xấu tới lối sống, sức khỏe và tương lai của các em. Chính vì thế, để xây dựng môi trường học đường lành mạnh, thân thiện, không khói thuốc, đặc biệt là giúp học sinh tránh xa thuốc lá điện tử, nhà trường đã triển khai nhiều giải pháp tuyên truyền, nhắc nhở, ngăn chặn việc sử dụng thuốc lá điện tử trong lứa tuổi học sinh.

Nhà trường thường xuyên phối hợp với các đơn vị chức năng như công an, y tế tổ chức các hoạt động ngoại khóa nhằm tuyên truyền về tác hại của ma túy và tác hại của việc sử dụng thuốc lá điện tử đến học sinh toàn trường. Đồng thời phân công giáo viên hiểu biết về công nghệ tìm hiểu, theo dõi các trang hoạt động của các nhóm mua bán trái phép thuốc lá điện tử trên mạng báo cơ quan chức năng giải quyết, thành lập tổ xung kích của nhà trường để phát hiện những trường hợp học sinh có hành vi sử dụng, mua bán thuốc lá điện tử để có biện pháp xử lý kịp thời. Khi phát hiện những học sinh hút thuốc lá điện tử nhà trường mời cha, mẹ học sinh lên phối hợp tuyên truyền, nhắc nhở giúp các em hiểu rõ tác hại của thuốc lá điện tử để các em từ bỏ và tránh xa thuốc lá điện tử, không để thuốc lá điện tử ảnh hưởng đến sức khỏe, chất lượng học tập của học sinh.

Xử lý nghiêm, "không có vùng cấm" 

Đồng chí Nguyễn Lê Nguyên, Phó Cục trưởng Cục Quản lý thị trường Tuyên Quang

Trước tình trạng thị trường thuốc lá điện tử có những diễn biến phức tạp, Ban chỉ đạo chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả đã có kế hoạch kiểm tra, kiểm soát thị trường chống buôn lậu, gian lận thương mại, trong đó có mặt hàng thuốc lá điện tử. Riêng đối với Cục Quản lý thị trường đã chỉ đạo các Đội tăng cường kiểm tra theo kế hoạch, kiểm tra đột xuất, kiểm soát chặt hoạt động kinh doanh, buôn bán các sản phẩm thuốc lá mới (thuốc lá điện tử), trong đó tập trung vào các điểm tập kết, nơi cung cấp, phân phối trung chuyển hàng hóa, môi trường điện tử... Cục sẽ phối hợp với cơ quan chức năng xử lý nghiêm, “không có vùng cấm” với tất cả các tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm pháp luật trong kinh doanh, chào bán thuốc lá điếu nhập lậu, thuốc lá thế hệ mới nhập lậu, không rõ nguồn gốc xuất xứ và chưa được lưu hành tại Việt Nam.

Quản lý, định hướng lối sống cho trẻ vị thành niên

Chị Kim Thị Thúy, tổ 7, phường Phan Thiết (TP Tuyên Quang)

Tôi có 2 con trai đang ở độ tuổi vị thành niên. Thấy tình trạng thuốc lá điện tử gây ngộ độc, ảo giác, hoang tưởng, tôi không khỏi lo lắng.

Tôi đã dành nhiều thời gian hơn, như một người bạn, để gần gũi, trò chuyện cùng con, tiếp cận sinh hoạt hàng ngày của con thường xuyên hơn. Đặc biệt, tôi cũng chú ý đến mối quan hệ của con với các bạn, cảnh báo các con về những nguy hại của thuốc lá và các chất kích thích, chất gây nghiện đối với sức khỏe. Tuổi trẻ thường nghĩ hút cho vui, vô hại, nhưng thuốc lá điện tử có chứa chất gây nghiện, nên hậu quả thật khó lường.

Mong muốn lớn nhất của những bậc phụ huynh như chúng tôi là lực lượng chức năng cần mạnh tay xử lý, sớm có biện pháp loại bỏ thuốc lá điện tử khỏi đời sống xã hội.