“Chè Thái, gái Tuyên”  

Xứ Tuyên, miền đất đã sản sinh ra những cô gái tươi tắn, trong trẻo như những bông hoa rừng mùa xuân. Biết bao lữ khách từng xao động trước vẻ đẹp thanh khiết, dịu dàng của Á hậu Tô Hương Lan, từng chênh chao trước vẻ đẹp “không tuổi” mặn mà của NSND Thu Hà, NSND Hoàng Cúc, người mẫu Thủy Hương; Á hậu Minh Phương, hay những người đẹp nổi tiếng màn ảnh nhỏ một thời như phát thanh viên Tùng Lâm, Thu Hiền, diễn viên Mai Huê, cựu người mẫu Châu Á Thái Bình Dương, Thanh Chấn. Gần đây nhất là những gương mặt tự tin, năng động của Người đẹp xứ Tuyên năm 2022 Phương Thảo; Hoa hậu Áo dài Việt Nam 2022 Lương Yến Ly… Những người đẹp đã làm rạng danh miền gái đẹp, lan tỏa câu truyền ngôn “Chè Thái, gái Tuyên” khắp mọi miền đất nước như một “đặc sản” riêng có.

Người đẹp xứ Tuyên Nguyễn Bùi Trà My xuất sắc đạt danh hiệu Á hậu 1 Doanh nhân Quốc tế 2024.

Một miền đất lung linh hương sắc, đã làm ngân rung bao cung bậc cảm xúc trữ tình, tha thiết, ẩn hiện trong từng lời ca, nét nhạc. Một trong những ca khúc được thể hiện khá thường xuyên tại các sự kiện, các chương trình của tỉnh Tuyên Quang, được công chúng yêu mến đón nhận là bài hát “Về Tuyên”, một sáng tác của nhạc sỹ Đỗ Hồng Quân, Chủ tịch Liên hiệp các hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam. 

Nhạc sỹ chia sẻ: Bài hát “Về Tuyên” tôi sáng tác trong dịp đi thực tế tại tỉnh Tuyên Quang năm 2008. Lúc đó tỉnh phát động sáng tác ca khúc để quảng bá du lịch. Đoàn nhạc sĩ Trung ương được đi nhiều nơi, thăm nhiều di tích, danh lam thắng cảnh... Đến đâu cũng gặp tình đất, tình người xứ Tuyên vô cùng nồng hậu, chân tình và mến khách. Chính từ những ấn tượng đó, tôi viết nên câu hát đầu tiên: “Lên Tuyên Quang lần nào cũng vội, gặp nhau đây, sao lòng bối rối..” như mong muốn được nán lại lâu hơn với đất và người xứ Tuyên tươi đẹp. Hình ảnh vầng trăng rạng rỡ trên “xứ mỹ nhân” của nhạc sỹ neo lại trong lòng người yêu nhạc thật thơ, thật tình “Ngược dòng Gâm, lên với Thượng Lâm/ Gặp lại trăng, trên xứ mỹ nhân”…

Nữ sinh người Tày Nông Thị Hằng đạt danh hiệu Á khôi 1 tại Hoa khôi Áo dài Việt Nam 2024.

Một nhạc sỹ nổi tiếng có nhiều ca khúc hay viết về quê hương Tuyên Quang, ông cũng là cây “đại thụ” của phân hội âm nhạc Tuyên Quang, nhạc sỹ Tân Điều. Những ca từ trong ca khúc của ông hồn hậu, mộc mạc như hương rừng, như bếp lửa nhà sàn mà vẫn dạt dào chất men say cuộc sống khi viết về người con gái xứ Tuyên “Miền gái đẹp cho lòng ai bối rối, như vướng vào thuốc lú bùa mê. Em dịu dàng nâng mời chân thật, chén rượu này tôi uống cả hồn quê” (Về miền gái đẹp. Thơ: Cao Xuân Thái. Nhạc: Tân Điều), hay “Thăm thẳm ánh mắt em, trong veo tiếng hát em… tiếng hát em như hương rừng, tiếng hát em ngọn lửa cháy. Lời Then đa mang, lời Then đa tình, cho núi rừng ngả nghiêng” (Vấn vương câu hát ới la. Lời thơ: Tạ Bá Hương. Nhạc: Tân Điều).

Một nhạc sỹ Tuyên Quang mới gia nhập Hội Nhạc sỹ Việt Nam, nhạc sỹ Hoàng Ngọc Khanh. Tháng 10 vừa qua, tại cuộc thi sáng tác các ca khúc viết về Tuyên Quang do Sở văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức, nhạc sỹ Ngọc Khanh đã kịp ghi dấu ấn của mình, đoạt giải Khuyến khích tại cuộc thi với ca khúc: “Nhớ Nà Hang”. Anh chia sẻ: Tuyên Quang là mảnh đất thiêng của cách mạng, nhưng cũng lại là miền đất sinh ra nhiều mỹ nữ, nức tiếng muôn nơi... Vì niềm tự hào đó, mình thấy trách nhiệm của văn nghệ sỹ cũng cần phải có sáng tác nào đó về chủ đề này… và ca khúc “Về xứ Tuyên cùng em” được anh hoàn thành trong một tháng, với những nốt ngân rung xao xuyến “Em gái xứ Tuyên, em đẹp như hoa rừng, để lòng anh xôn xao nỗi nhớ, xứ Tuyên ơi anh về cùng em”. 

Nguồn cảm hứng bất tận để sáng tác thi ca

Nhà thơ Cao Xuân Thái, nguyên Chủ tịch Hội VHNT tỉnh Hà Giang, Tổng Biên tập Tạp chí văn nghệ Hà Giang 2 nhiệm kỳ. Năm 2008, nghỉ hưu, ông trở về sinh sống tại Tuyên Quang và dành nhiều cảm xúc sáng tác về đất và người xứ Tuyên. 

NSND Thu Hà.

“Xứ sở của câu Then, người đẹp mặn mà/Ta đã sống cả đời mơ mộng thế

Đêm trở rét, xòe tay bên bếp lửa/Nhận vào lòng tình nghĩa xứ Tuyên ơi…” (Xứ Tuyên). Nhà thơ đã để trái tim mình cuộn dâng những nhịp đập như sóng trào, như bão nổi “Xứ sở của người đẹp/Của những câu Then không tuổi/Dạt dào dòng sông, đổ tràn bóng núi/ Tôn lên tầm vóc xứ Tuyên mình…” (Xứ Tuyên).

Có thể nói, trong số những bài thơ viết về Tuyên Quang, hiếm có bài thơ nào, chỉ bằng một vài nét chấm phá đặc sắc, mà ta có thể cảm nhận được độ “phiêu” đầy cảm hứng về nét đẹp của người con gái xứ Tuyên như bài thơ “Qua miền gái đẹp” của nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo: “Người đẹp Tuyên Quang cổ mang vòng bạc/Môi đỏ như ớt vừa ngọt vừa cay/Da trắng chân dài đèo cao áo bay”… Nét phác họa của người nghệ sỹ đa tài cả “cầm - kỳ - thi - họa” ấy vừa khoáng đạt, bay bổng, vừa ấn tượng, giàu sức gợi: “Môi đỏ như ớt vừa ngọt vừa cay/Da trắng chân dài đèo cao áo bay”.

Hoa hậu áo dài Việt Nam 2022 Lương Yến Ly.

Tuyên Quang, nơi hội tụ những những “bông hoa” rừng nguyên sơ, mang hương sắc riêng có. Xứ Tuyên, xứ sở gây thương nhớ, nguồn cảm hứng không bao giờ vơi cạn của thơ ca nhạc họa, miền đất nức tiếng về những giai nhân “sắc nước hương trời” khiến ai từng một lần đến với xứ Tuyên đều không khỏi nao lòng, bâng khuâng thương nhớ…