Cá kho trám.

Trong văn hóa ẩm thực của người vùng cao, vị chua là một trong những vị ưa thích trong chế biến các món ăn. Trám có vị chua chua, chát nhẹ và ngọt đậm sau khi ăn nên được bà con vùng cao ưu tiên trong chế biến món ăn. Đặc biệt, vị chua của trám sẽ khử tanh rất tốt nên người vùng cao thường nấu cá với trám.

Đối với món trám kho cá, nên chọn quả thon dài hai đầu, rửa sạch, rồi đập dập, để khi nấu lớp nhân nằm dọc hạt trám sẽ dễ dàng ngấm ra thịt cá. Cá kho trám cần để liu riu lửa trong khoảng 1 giờ đồng hồ, đến khi thịt cá săn lại, xương cá và quả trám cũng mềm ra, còn thịt trám chua đã quyện với vị ngọt béo của thịt cá, thì bắc nồi cá khỏi bếp, để nguội, rồi sau đó lại kho tiếp lần 2 mới thật sự hoàn chỉnh một nồi cá kho trám ngon đúng kiểu. Trám đã làm mất đi mùi tanh của cá, còn chất đạm từ cá lại làm mất đi vị chát của trám, đây đúng là một sự kết hợp hoàn hảo của ẩm thực.

Xôi trám đen.

Từ trám còn chế biến thành món xôi trám vô cùng hấp dẫn. Trám rửa sạch, cho vào nồi, đổ nước xâm xấp rồi đun nóng khoảng 70 - 80 độ (không để sôi) sau đó tắt bếp và tách vỏ trám. Tiếp đó, bắc chảo lên bếp, cho vào 2 muỗng canh dầu ăn và phi phần hành tím cắt lát. Khi hành tím hơi ngả vàng, cho thịt heo xay vào chảo và đảo đều. Sau khi thịt săn lại, cho trám đen vào cùng, dằm nhuyễn trám để trám và thịt hòa quyện vào nhau. Nêm vào 1 muỗng canh nước mắm, 1.5 muỗng cà phê hạt nêm, 1 muỗng cà phê hạt tiêu vào chảo, đảo đều và tắt bếp. Vo nếp thật kỹ và chắt bỏ nước đến khi nước trong rồi ngâm nếp trong 8 tiếng. Sau đó, chắt nước vo gạo ra và cho vào chõ nấu chín xôi trong khoảng 45 phút.

Xôi chín, cho xôi ra một thau hoặc tô lớn, trộn xôi và phần nhân đều nhau. Khi xôi và nhân đều nhau sẽ có màu tím nhạt ngả nâu. Nồi xôi trám đen với màu tím nâu vô cùng đẹp mắt và hấp dẫn cùng hương thơm của nếp và trám đen tỏa ra sẽ khiến bạn chỉ muốn thưởng thức ngay khi còn nóng.