Phóng viên: Thưa KTS Phạm Trung Hải, theo ông những tố chất cần có của người làm kiến trúc chuyên nghiệp là gì?

KTS Phạm Trung Hải: Nghề kiến trúc có sứ mệnh tạo lập môi trường hoạt động của con người, tạo dựng nền kiến trúc Việt Nam nhân văn, hiện đại đậm đà bản sắc. Nên KTS cần tuân thủ pháp luật, bảo vệ di sản, môi trường, trách nhiệm với cộng đồng, trách nhiệm hành nghề. Trong hành nghề phải trung thực, khoa học, sáng tạo, có tinh thần hợp tác và hoàn thành tốt công việc do mình đảm nhận, nhằm cung cấp các dịch vụ kiến trúc có chất lượng cao nhất. Tôn trọng quyền sở hữu trí tuệ và quyền tác giả, thực hiện cạnh tranh lành mạnh. Ngoài những điều nêu trên cần phải có sự đam mê về nghề mình học tập theo đuổi, thực sự hy sinh cho công việc mình yêu thích và sáng tạo không ngừng trong từng đồ án, mỗi đồ án cần có những cái mới cái sâu xa, cái sau hay hơn cái trước…

Phóng viên: KTS có đánh giá như thế nào về cảnh quan đô thị của thành phố Tuyên Quang xưa và nay?

KTS Phạm Trung Hải: Đánh giá về cảnh quan đô thị của thành phố Tuyên Quang xưa và nay là câu hỏi khá thú vị. Vì xưa lịch sử quá dài nên chỉ nói từ năm 1991 đến nay là phù hợp, đó là khi tái lập tỉnh Tuyên Quang từ tỉnh Hà Tuyên. Thị xã Tuyên Quang là tỉnh lỵ của tỉnh Tuyên Quang, trung tâm của tỉnh nên luôn được các đồng chí lãnh đạo tỉnh quan tâm nhiều nhất. Thời kỳ đó đã được quy hoạch thị xã với 3 phường 4 xã do Viện Quy hoạch Nông thôn thực hiện, nhưng thị xã còn nhỏ dân số dưới 10.000 người chỉ có trục giao thông chính là đường 17/8, đường Quang Trung và trục đường Chiến Thắng Sông Lô. Thời kỳ này đất nước còn nghèo vốn đầu tư hạn hẹp nên kiến trúc chưa có gì đặc biệt, chỉ ngoài một số cơ quan đầu não được đầu tư xây dựng nhà xây 1 - 2 - 3 tầng. Nổi bật có Rạp Tháng 8 với 600 chỗ là công trình tạo điểm nhấn duy nhất. Dân cư toàn nhà cấp IV nhà 1 - 2 tầng xây hoặc tranh tre rất đơn sơ, nhưng do đặc điểm nổi bật thị xã có dòng sông Lô nên tạo nên cảnh nên thơ trên bến dưới thuyền, ấn tượng với phà ngang Nông Tiến…

Sau từ 1995 với sự đầu tư mạnh mẽ của Nhà nước có nhiều các công trình trọng điểm như Trung tâm Hội nghị tỉnh, bệnh viện, trường học các cấp, rất nhiều đường xá, cầu cống được xây dựng khang trang. Khu vực doanh nghiệp cũng đầu tư mạnh mẽ với các trung tâm thương mại, khách sạn nhà hàng, cơ sở kinh doanh, dịch vụ, dân cư cũng xây dựng tạo nên các phố xá với kiến trúc đường nét phong phú. Có nhiều các khu đô thị mới được quy hoạch bài bản tạo nên các không gian đô thị hiện đại.

Nhà phố thương mại Vincom Shophouse Tuyên Quang.

Phóng viên: Ở Tuyên Quang, theo KTS có những công trình kiến trúc nào tiêu biểu?

KTS Phạm Trung Hải: Các công trình ở thành phố Tuyên Quang tuy được đầu tư chậm hơn so với nhiều tỉnh bạn nhưng được nghiên cứu kỹ lưỡng và rất đặc sắc. Gây được tiếng vang đó là các công trình cụm quanh hồ Tân Quang gồm các công trình Đài tưởng niệm các Anh hùng liệt sỹ, Bảo tàng tỉnh đã đạt được nhiều giải thưởng của Hội KTS Việt Nam. Gần đây Quảng trường Nguyễn Tất Thành là 1 trong 11 công trình, dự án cảnh quan xuất sắc đạt “Giải thưởng Phong cảnh thành phố châu Á” (ASEAN TOWNSCAPE AWARDS) năm 2022. Quảng trường Nguyễn Tất Thành cũng là công trình duy nhất trong cả nước đạt được giải thưởng danh giá này. Theo đó, ngày 5-12-2022, Ban Tổ chức Giải thưởng “Phong cảnh thành phố châu Á” đã công bố danh sách các dự án, công trình xuất sắc đạt giải năm 2022. Trong đó công trình Quảng trường Nguyễn Tất Thành- Tinh hoa của núi rừng xếp thứ 5 và được đánh giá cao vì nỗ lực tạo ra một trung tâm như một sự giao thoa của nền văn hóa cũ và mới. Ngoài các công trình của thành phố cũng rất ấn tượng tạo hiệu ứng tốt như: Trụ sở Đài phát thanh - Truyền hình tỉnh, Công an tỉnh, Sở Tài chính, Cục Thuế tỉnh, Viện Kiểm sát tỉnh, Trường chuyên Tuyên Quang địa điểm mới…

Phóng viên: KTS có đánh giá như thế nào về quy hoạch và thiết kế các công trình kiến trúc của Tuyên Quang?

KTS Phạm Trung Hải: Đặc trưng quy hoạch kiến trúc của đô thị thành phố Tuyên Quang khoảng 20 năm gần đây là về đường xá xây dựng nhiều cho cả cũ và mới, mở rộng đô thị về cả 4 hướng Bắc - Nam - Đông - Tây. Kiến trúc mới bắt kịp xu thế của cả nước và thế giới. Các kiến trúc liên quan tới di tích tôn giáo tín ngưỡng hay lịch sử được đầu tư mới hay tôn tạo đáp ứng được nhu cầu của người dân hay du khách. Thành phố Tuyên Quang bên bờ sông Lô đặc trưng là mật độ cây xanh cao, tỷ lệ công trình xây dựng thấp đem lại cho cảm giác một đô thị rất xanh, sạch, thanh bình.

Phóng viên: KTS có thể gợi ý kiến trúc đô thị và kiến trúc vùng nông thôn ở công trình công cộng và công trình dân sinh?

KTS Phạm Trung Hải: Thực ra kiến trúc mang tính xã hội nên phát triển rất khách quan do chủ ý của cá nhân chủ đầu tư, nhà đầu tư, nhiều các KTS khác nhau cả địa phương và Trung ương thực hiện, lại theo xu hướng từng thời điểm. Có thể là mong muốn các khu cơ quan nhà nước được bố trí nơi cảnh quan đẹp rộng rãi và tập trung, các trung tâm về thương mại giao thông hè đường đủ tiêu chuẩn, các khu dân cư dù cũ mới đều được thiết kế quy hoạch bài bản ứng dụng nhiều thiết kế kiến trúc với đường nét phóng khoáng, không gian sinh động, vật liệu mới, hiệu ứng ánh sáng ấn tượng…

Phóng viên: Theo KTS, kiến trúc Tuyên Quang nên đi theo hướng nào?

KTS Phạm Trung Hải: Do đô thị thành phố Tuyên Quang dân số không đông lại trải rộng các công trình cao tầng nên ngoài việc phát triển theo xu hướng chung của các đô thị Việt Nam thì chúng ta nên nhấn mạnh vào yếu tố xanh, tỷ lệ cây xanh các công trình công cộng phục vụ người dân nên đạt đúng chỉ tiêu mà nhà nước quy định. Tạo quỹ đất đẹp trung tâm để các nhà đầu tư đầu tư cụm công trình cao tầng tạo điểm nhấn cho không gian đô thị thêm phần hiện đại…

Phóng viên: Xin trân trọng cảm ơn KTS Phạm Trung Hải!